LEGO Ahşap Ördek (40501) Setinin Hikayesi

Hepimiz ara sıra denk gelmişizdir, Instagram’da başkalarının yaptığı yaratıları ya da videoları paylaşan hesaplar var. Geçenlerde ben de böyle bir videoya rastladım. Yaklaşık 30 saniyelik, hızlandırılmış bir stop-motion animasyonu. Çok keyifli bir animasyon, o yüzden ben de burada yayınlamaya karar verdim. Hem de hakkında üç beş satır yazarım dedim. Bugünkü yazımız The Wooden Duck (40501), yani Ahşap Ördek adlı LEGO setiyle ilgili.

Öncelikle bahsettiğim animasyonla başlayalım. Brickinspired isimli hesapta rastladım bu animasyona, ve sonuna kadar izledikten sonra kaynağına gittim: brickbrosproductions. Sayfalarına şöyle bir göz attıktan sonra bir de YouTube kanalları olduğunu gördüm, ve animasyonun uzun versiyonunu da orada izledim. Hem çok güzel düşünülmüş, hem de belli ki üzerinde çok uğraşılmış bir animasyon. Buyrun, isterseniz siz de izleyin.

Ördek mi yumurtadan çıkar, yumurta mı ördekten?

Buraya kadar herşey gayet güzel. Ahşap bir oyuncak, onun anısına yapılan bir LEGO seti, ve o LEGO setinden esinlenerek yapılan bir animasyon. Kulağa ters gelen bir şey yok, öyle değil mi? Evet, ben de öyle düşündüm, ta ki tarihlere şöyle bir göz atana kadar. Animasyonun yapım yılı 2018, oysa resmî LEGO seti 2020 yılında çıkmış. Bu da demek oluyor ki, arkadaşlar sadece animasyon yapmakla kalmayıp, aynı zamanda kendi Ahşap Ördek setlerini de yapmışlar. LEGOseverler arasında MOC (my own creation) yani “benim kendi yaratım” anlamına gelen bir şey çıkarmışlar ortaya.

Bunun üzerine brickbrosproductions’a bir email gönderdim. Öncelikle animasyonlarını çok beğendiğimi söyledim, sonra da yaptıkları setten dolayı onları kutladım. Birkaç da soru sordum, böyle bir fikri nasıl bulduklarını biraz daha iyi anlamak için. Ve onlardan öğrendim ki, Ahşap Ördek yaratısını onlar tasarlamamış. Jason Allemann adlı biri tasarlamış.

Bu ismi ilk kez duymuyorum. Hem Instagram sayfasında, hem de web sayfasında kelimenin tam anlamıyla müthiş yaratılar paylaşan bir adam Jason Allemann. Üstelik pek çok yaratısının da yapım talimatlarını ücretsiz paylaşıyor. Belki hatırlarsınız, birkaç ay önce LEGOtensegrity etiketi altında pek çok resim paylaşılıyordu. “Havada duran” LEGO yaratıları. Kimisi aşağıda görünen gibi sade, kimisi ise inanılmaz detaylıydı. Ben de Jason’ın sayfasını o zaman keşfetmiştim, ve onun yayınladığı yapım talimatlarını kullanarak kendi gerilim bütünlüğüne sahip modelimi yapmıştım.

Lafı uzatmayayım, animasyonda kullanılan modelin arkasındaki isim Jason’mış. 2017, LEGO tuğla parçasının 60. yıldönümüydü, Jason da bunu kutlamak için LEGO şirketinin ilk oyuncaklarından birini modern LEGO parçalarıyla yapmaya karar vermiş, hem LEGO System temasına, hem de LEGO Grubu’na olan sevgi ve saygısını göstermek için. Sonuç karşınızda. Web sayfasında ördeğin yapımıyla ilgili kısa bir video ve yapım talimatları da var.

LEGO Ahşap Ördek Seti (40501)

Peki Ahşap Ördek setinin arkasındaki hikaye ne? Gelin bir de buna bakalım.

Yazının bu bölümü New Elementary sayfasındaki yazıdan Türkçe’ye çevrilmiştir.

Bir sonraki LEGO Evi seti, LEGO Grubu’nun Billund’daki deneyim merkezi ve müzesinde yapılan bir etkinlikle resmî olarak duyuruldu. 40501 numaralı LEGO Ahşap Ördek seti, LEGO Grubu’nun LEGO Evi Sınırlı Üretimler (LEGO House Limited Editions) serisinin ilk seti. Bu serinin amacı, şirket tarihindeki dönüm noktalarını kutlamak.

Set Stuart Harris ve Jme Wheeler tarafından tasarlanmış. Stuart Harris, LEGO Evi’nin Master Builder (Usta Yaratıcı)’larından biri, Jme Wheeler ise Ninjago tasarımcıları arasına yeni girmiş bir LEGOsever (tasarladığı ilk setler 2020 yazında piyasaya sürülmüş). LEGO Ahşap Ördek seti, 621 parçadan oluşuyor, büyüklüğü ise 20 cm x 22 cm x 3 cm (yükseklik, uzunluk ve genişlik). Üzerinde geldiği ayaklık ise yaklaşık 13 cm². Bu ayaklığın üzerinde “LEGO House” ve “The Wooden Duck” baskılı düz parçalar (tile) var.

Daha önce satışa sunulan ilk üç ürün, Architecture (Mimarlık) teması altında çıkan LEGO Evi seti, Yaratıcılık Ağacı (Tree of Creativity) ve LEGO Evi Dinozorları’ydı (LEGO House Dinosaurs). “Ama LEGO Evi’nde bulunan simgelerden birini alıp, onu oynanabilir bir LEGO setine dönüştürmek bambaşka bir şey” diyor Üst Düzey İletişim ve Halkla İlişkiler Yöneticisi Trine Nissen. “LEGO Evi olarak, LEGO Grubu’nun tarihiyle güçlü bir bağ kurmak istedik. Bu yüzden de LEGO Evi Sınırlı Üretimler adı verdiğimiz seriyi oluşturduk. Bu serinin ilk seti de ahşap ördek oldu.”

Ahşap ördek oyuncağı, LEGO tarihinin en önemli simgelerinden biri olduğu için seçilmiş. Ördeğin LEGO tuğlalardan yapılmış halini, LEGO Evi’nin pek çok yerinde görebilirsiniz, Yaratıcılık Ağacı gibi.

Ahşap Ördek, LEGO şirketinin kurucusu Ole Kirk Kristiansen tarafından ilk olarak 1935’te tasarlanmış, ve 1960’a kadar farklı boyut ve şekillerde üretilmeye devam edilmiş. Şirketin tarihçisi Signe Wiese, “Pek çok farklı renklerde üretildi” diyor. “Bunların bazısı elle boyanmıştı, bazısı ise sprey boyayla.” Bunların en popüler olanı, önündeki ipten çekilerek hareket ettirildiği zaman gagasını açıp kapatan versiyonuymuş. 40501 numaralı LEGO Ahşap Ördek seti de bu versiyon baz alınarak yapılmış.

1932-1947 tarihleri arasında, LEGO şirketi sadece ahşap oyuncaklar üretmiş. 1947 yılında hem ahşap, hem plastik oyuncaklar yapmışlar, ve 1960’ta da tamamen plastiğe geçmişler.

Ördeğin ilk taslak modelini, 17 yıldır LEGO şirketinde çalışan Stuart Harris tasarlamış. Değişik prototipleri gösterirken, “Konsept ya da taslak modelin rolü, bitmiş modelin tonunu belirlemektir: Ölçek, biçim ve modelde bulunmasını istediğimiz özellikler açısından” demiş Harris.

“Bu model bana bilgilendirme amacıyla gösterildi. Yıllardır LEGO Grubunun raflarında duran, hediye amaçlı yapılmış bir model. Özgün kaynağa geri dönmek benim için çok önemliydi, asıl ahşap ördek oyuncağına yani, ki o da tabii LEGO Evi’nin bodrumunda var. Elimden geldiğince onun bire bir kopyasını yapmak için uğraştım.”

“Ayrıca, farklı mekanizmalarla deney yapmak da çok eğlenceliydi, çünkü orijinal ahşap ördek oyuncağında da böyle bir kaydırma mekanizması var.”

“Yıllar içinde pek çok ahşap ördek tasarımı yapıldı, size gösterdiğim rengarenk model gibi. Biz modeli koyu kırmızı yapmayı seçtik, LEGO şirketinin başlangıç noktasını daha iyi simgelemesi için. Birkaç farklı model ve prototip yaptım, sonra da onları onaylamaları için aileye götürdük. Bu hali kabul edildi. İşin asıl yetenek gerektiren zor yanı bundan sonra başladı. Prototipi tasarımcı arkadaşlarıma verdim, onlar da iyi bir yapım ve oyun deneyimi sağlayabilmesi için onu olgunlaştırdılar.”

LEGO Ahşap Ördeğin Tarihi

Eğer duymadıysanız, LEGO ördeğin arkasındaki öyküyü aşağıda bulabilirsiniz. LEGO Grubu’nun resmî basın duyurusundan alıntıdır.

100 yıldan fazla bir süre önce, 24 yaşındaki usta marangoz Ole Kirk Kristiansen, Danimarka’daki küçücük bir köy olan Billund’da bir marangoz atölyesi satın alır. Ole Kirk’in atölyesinde üretilen ilk oyuncaklarda bile, kalite ve işlevselliğe olan bağlılık apaçık ortadadır. Tasarımdan oymaya, zımparalamadan boyamaya kadar her oyuncak mükemmellik düzeyinde yapılır. Ole Kirk, çocukların yüksek kaliteli, en iyi malzemelerden yapılma oyuncakları hak ettiğini düşünür, ki oyuncaklar yıllar boyu oynamaya dayansın.

1982’de yapılan bir röportajda, Ole Kirk’in oğlu Godtfret Kirk babasının kalite odaklı düşünceleriyle ilgili şu öyküyü paylaşmıştır:

Çocukken babasının atölyesinde çalışan Godtfred Kirk, LEGO ahşap ördeklerin son rötuşlarından ve gönderilmesinden sorumludur. Yani oyuncaklara vernik sürülmesi, ve dağıtımı için oyuncak kutularının tren istasyonuna götürülmesi. Atölyede, Godtfred babasına gururla çok akıllıca bir şey yaptığını ve şirkete para kazandırdığını söyler.

Ole Kirk sorar, “Nasıl yaptın peki bunu?”

Godtfred Kirk cevaplar, “Ördeklere her zaman yaptığımız gibi üç değil, iki kat vernik sürdüm.”

Babası anında cevap verir: “Derhal gidip o ördekleri geri getireceksin, son kat verniklerini süreceksin, paketleyeceksin ve tren istasyonuna geri götüreceksin. Üstelik bunları tek başına yapacaksın, bu tüm geceni alsa bile!”

“Bu bana kalite konusunda bir ders oldu.”

Godtfred Kirk, babasının ilkesini ahşap levhalara oyup atölyenin duvarlarına asmış: “Only the best is good enough” yani “Sadece en iyi yeteri kadar iyidir”. Hem kendisinin, hem de şirket çalışanlarının unutmaması ve asla bir LEGO ürününün kalitesinden taviz vermemesini sağlamak için.

Bütün hayatı boyunca, Godtfred Kirk babasının sözlerini hatırladı, ve hâlâ uyguluyor. “Sadece en iyi yeteri kadar iyidir” – çünkü çocuklar en iyisini hak eder.

 

Evet, alıntımız burada bitiyor. Öncelikle, bu yazıyı yayınlamama izin verdikleri için New Elementary’ye teşekkür ederim. Tahmin edebileceğiniz gibi, resimlerin çoğunu da onlardan yürüttüm.

 

 

Açıkçası baba-oğul arasında geçen diyalog beni çok etkiledi. Evet, LEGO pahalı bir oyuncak. Evet, çoğu zaman belli temalara sırf daha çok para getirir diye ağırlık veriyorlar. Ama ne derseniz deyin, kalitesi göz ardı edilemeyecek kadar yüksek. Çocukluğum boyunca oynadığım, kimi zaman sağını solunu kemirdiğim, yıllarca kutuda tuttuğum ya da vitrinde sergilediğim pek çok minifigür, pek çok set, hâlâ ilk günkü gibi sağlam, ilk günkü kadar pırıl pırıl (diş izlerini saymazsak). Bunu “sadece bir oyuncak” hakkında söyleyebilmek, bence çok önemli. Bunu “sadece bir oyuncak” hakkında söyleyebilmek, kimse kusura bakmasın ama, o oyuncağı “sadece bir oyuncak” olmaktan çıkaran en önemli etken.

 

Ek: 2022 yılında minifigür ölçeğinde bir ahşap ördek çıktı. Üç boyutlu olarak basılan bu küçük ördek, gerçeği gibi hareket ettikçe gagasını açıp kapatıyor. Sınırlı sayıda üretilmiş olması, onu elde etmeyi birazcık zorlaştırıyor. Aşağıda LEGO Evi sayfasından alınmış resmini görebilirsiniz. Detaylı bilgi için de Brickset’teki yazıyı okumanızı tavsiye ederim.