Son iki-üç haftadır bloga istediğim ilgiyi gösteremiyorum. Bunun iki sebebi var. Birincisi, bayram kapanması bittikten sonra kendimi birdenbire başka bir blog için yazıyor bulmuş olmam. Yeni bir blogun heyecanı, kuralları, öğrenilen yeni şeyler derken serseme döndüm. İkincisi de, kararsızlık. Yeni setler çıkıyor, onlar hakkında mı yazsam, fotoğrafçılığa mı devam etsem, zaman yolculuğu öyküsünün geri kalanını mı çevirsem derken sonuç olarak hiçbir şey yapamadım. Bu yüzden öncelikle düzenli olarak blogu takip edenlerden özür dilerim. Bu yazı da aslında çok gelişigüzel ortaya çıktı. Aklımda hiç o tür bir şey yokken, şans eseri bulduğum bir şey ordan oraya gitti, sonuç olarak da bu noktaya geldi: LEGO minifigür nedir?
Zaman zaman Brickset’teki minifigür listeme bakıyorum. Eksikleri tamamlıyorum, istediklerim varsa onları ekliyorum falan. Geçen bir baktım, bende olan minifigürlerden bazıları artık “0 sette yer alıyor” diye gözüküyor. Nasıl yani? Minifigür hâlâ var? Eh, set de her ne kadar artık üretilmese de sonuçta zamanında çıkmış. O zaman bu minifigür nasıl sıfır sette yer alır?
Setin sayfasını açtığım zaman, minifigür sekmesinin olmadığını fark ettim. İçinden çıkan parçaların olduğu sekmede de benim minifigürler var. Yani benim son bakmamdan bu zamana kadar olan süre içinde o minifigür minifigür olmaktan çıkmış.
Arkadaşlarla konuşurken onlardan biri Brickset’te yayınlanan bir yazıdan bahsetti, benim gözümden kaçmış. “What is a minifigure?” isimli bu yazı, benim de bugün üzerinde konuşacağım konudan bahsediyor.
LEGO Minifigür nedir, neye denir?
“I love that Minifigure” diye bir kitap var, belki duymuş, görmüşsünüzdür. Kitapta minifigürün tanımı yapılmış: Çoğu minifigür üç standart parçadan oluşur: Kafa, gövde ve ayaklar, ve bu parçaların en az iki tanesini kullanmayan herhangi bir LEGO karakteri, kendine minifigür diyemez.
Kitap bu tanımı yaptıktan sonra neyin minifigür sayılmadığına yönelik örnekler de vermiş. İskeletler ve droidler bu örneklerin başında geliyor, onları mini-bebekler ve büyük figürler (bigfig) izliyor. Son olarak da hayvanlar var.
Şimdi benim merak ettiğim şey şu: Burda bahsi geçen kafa ve ayaklar, standart kafa ve ayaklar mı? Yani en yeni CMF serisindeki Looney Tunes karakterlerinin kafaları gibi özel kafalar sayılmıyor mu? Veya denizkızı ya da yılan kuyruğu olan ayaklar? Peki ya ayak bölümü etek gibi olan figürler? Onlara ne demeli? Huw (Brickset’teki yazının yazarı) uç örnek olarak Troller: Dünya Turu figürlerini göstermiş. Kafalar özel, kiminin ayakları ya da gövdesi de öyle. Şimdi bunlar minifigür değil mi yani?
Beni bu konuda ilk şaşırtan “minifigür”, Unikitty olmuştu. Tamam, kafa kısmına göz-ağız baskısı yapılmış ama, minifigür diyebilir miyiz gerçekten? Sonuçta küçük parçaların birleşiminden yapılmış bir yaratı, yani brick-built. Anlaşılan bunun gibi başka figürler de var, minifigür kategorisine giren. Ama girmeli mi gerçekten? Örneğin Pit Droid figürü, minifigür sayılmalı mı? Ya da geçen yıl çıkan Super Mario poşetlerindeki figürler, minifigür mü gerçekten? Bricklink’e göre öyle.
Parçalardan oluşan “minifigür”leri bir kenara koyun, tanıma uymayan ve minifigür denebilecek başka figürler de var. Örneğin Angry Birds karakterleri. Örneğin Minions karakterleri. Standart parçaları yok, dolayısıyla yukardaki tanıma göre minifigür değiller. LEGO Grubu da bunlardan bahsederken minifigür terimi yerine figür demeyi seçmiş. Bana sorarsanız, eğer Unikitty ve Super Mario karakterleri minifigürse, bunların da minifigür olması gerek.
Figür, minifigür, mikrofigür, nanofigür…
Sizin de bildiğiniz gibi LEGO figürleri sadece minifigürlerden oluşmuyor. En yaygınlarının içinde büyük figürler, mikrofigürler, ve eskileriyle karışmasın diye hayranların nanofigür adını verdiği minicik figürler geliyor. Bunların şu sırada resmî adı mikrofigür, eski mikrofigürlerin ise adı değişmiş ya da değişme aşamasında. Benim de arayıp bulamadığım figürler bunlardı zaten. Eskiden minifigür kategorisinde çıkarken, şimdi parça kategorisinde çıkıyorlar. Bazıları “baby” (bebek), bazıları “baby fig” (bebek figürü), bazılarıysa doğrudan “micro figure” (mikrofigür) olarak adlandırılmış. İşin komik yanı, bu figürlerin ait olduğu setlerin, yani masaüstü LEGO oyunlarının sayfalarının bazıları onları hâlâ minifigür olarak gösteriyor. Epey kafa karıştırıcı bir durum yani.
Öte yandan, Hogwarts Castle setinin sayfasına bakarsanız, o mini mini nanofigürlerin minifigür kategorisi altında olduğunu görürsünüz. Evet. Tek parça, ne kafa var, ne gövde, ne ayak, ama minifigür. Tabii. Üstelik bu figürlerin yanında “statuette/trophy” (heykelcik/ödül) yazıyor. Benzer biçimde, Hagrid de kitapta minifigür olmayanlar kategorisinde olmasına rağmen, set sayfalarında minifigür olarak geçiyor.
Uzun lafın kısası, LEGO Grubunun minifigür tanımını tekrar gözden geçirmesinin vakti çoktan gelmiş.
Sonuç?
Ne yalan söyleyeyim, minifigür nedir diye hiç kafa patlatmamıştım. Fakat beynimin bir köşesinde ayrım yapmış olmalıyım ki, bir Technic ya da DUPLO figürüne hiçbir zaman minifigür demedim, aynı şekilde mikrofigür ve nanofigürlere de. Sanırım benim kafamdaki imaj biraz ölçekle ilgili. Eğer bir figür standart kafa, gövde ve ayaklardan oluşan bir minifigürle aşağı yukarı aynı boyuttaysa, onu minifigür olarak görüyorum. Yani Hagrid benim için kesinlikle bir minifigür, Oyuncak Hikayesi’ndeki Woody ya da Simpsons CMF serisindeki Maggie de öyle. Aynı şekilde, Minions ve Angry Birds karakterlerini de minifigür olarak görüyorum. Daha önce bahsettiğim Unikitty, her ne kadar çok sevdiğim bir karakter olsa da, bence minifigür değil. Super Mario karakterleri de öyle. Ama LEGO Grubu’nun aksine, iskeletleri ve Star Wars droid’lerini de minifigür olarak sayıyorum. Tamam, belki Pit Droid bunlara dahil olmayabilir, ama diğerleri kesinlikle dahil.
Peki ya sizce minifigür nedir?
Resim kaynakları:
- Liste halinde olan resimler, Brickset‘ten alınmıştır.
- Kitabın içeriğini gösteren resim, Amazon‘dan alınmıştır.
- Hagrid’in Kulübesi’nin minifigürlerini gösteren resim, LEGO.com‘dan alınmıştır.
- Geri kalan resimler bana aittir.
Kimisi çocukken Barbie bebeklerle oynar, kimisi de LEGO minifigürleriyle küçük dünyalar kurup, bu dünyaları büyüyünce de korumaya devam eder. Sanırım benim hangi gruba dahil olduğum belli :)
Benim nazarımda, minifigür’ün tanımı oldukça basit. Standart MF kafası kullanan, yüksekliği 4 brick parçasına eşit olan ve insanı betimleyen her figür, minifigürdür. Diğerleri ise farklı kategoriye girer. Yazıda bahsi geçen iskeletleri de bu kapsam dahilinde, minifigür olarak ele alıyorum açıkçası. “İskeletin neresi insanı betimliyor?” sorusu akıllara gelebilir farkındayım, “şimdi olmasa bile geçmişte herhangi bir insanı betimlediği ortada” der geçerim. :) İskeletler minifigür değilse, bütün gövdesine çarşaf geçirmiş gibi ortalıkta dolanan hayaletler ne peki? Onlar da mı MF sayılmıyor? Keza standart MF bacağı yerine slope parçası kullanılarak etek giymiş havası verilen bazı dişi figürler de sonuna kadar minifigürdür. Gövdeleri, kolları, elleri ve kafaları standart minifigür aksamlarından oluşurken bacaklarında farklı parça kullanmaları onu MF haricinde bir sınıfa sokmaz. Oldu olacak, korsan kaptanları gibi, farklı uzuv kullanan figürleri de MF kategorisine sokmayalım olsun bitsin. :) Yıllar önce, CMF#14 çıktığı zaman bu konuda yaşadığım fırtınaları tahmin bile edemezsin. Bakıyorsun, kurt kafalı bir MF var ama insan değil. Banshee var ama bacaksız. Kaçık biliminsanı var ama kafası bi değişik. Kurtadam, yarı zamanlı da olsa insan oluyor, banshee’nin ayakları çürümüş, kalanı sapasağlam, biliminsanı toksik mutasyona maruz kalmış da böyle olmuş gibi eğlenceli ve absürd bahanelerle onları MF kategorisine sokmuştum.
Bahsettiklerimin haricinde kalan, Angry Birds, The Simpsons, Looney Toones, Winnie the Pooh, Susam Sokağı gibi standartların dışında imal edilen karakterler ise bence MF değil, hiçbir kategoriye ait olmayan “LEGO figürüdür”. MF ile uyumlu olsa bile, en ufak oranda boyut farklılığı oluşuyorsa ya da herhangi bir parçası (özellikle de kafası) standart MF kalıpları yerine özel kalıplarla imal ediliyorsa ben o figüre, “Minifigür bu” diyemiyorum her nedense. Sanırım bu biraz da 40 küsur senedir var olan ve çocukluğumdan beri bilinç altıma kodlanan MF algısından kaynaklanıyor. Yeni nesil figürleri bünyem kabullenemiyor bir türlü.
BrickHeadz gibi, envai çeşit parça ile oluşturan birck-build tasarımların figür olarak sınıflandırılması ise bana çok anlamsız geliyor. Onlar bambaşka bir şey (ne olduklarını ben de bilmiyorum). MF desen değil, Bigfig desen değil. LEGO’nun dünden bugüne kadar çıkartmış olduğu tüm figür tipleri ile kıyasladığında bu brick-build’lerin çoğunun hiçbir yerlerinde oynak/esnek kısımları yok (bazı figürlerde de bu yok farkındayım), koyuyorsun kenara biblo gibi duruyorlar. E ne anladım ben bu işten?