LEGO Terimler ve Deyimler Sözlüğü

Bu LEGO Terimler Sözlüğü ilk olarak 2019’da hazırlandı. O zamanlar editörlüğünü yaptığım bir başka blog için İngilizce olarak hazırlamıştım. Hazırlamaya başlamadan önce bunun zor olacağını tahmin ediyordum. Her ne kadar LEGO hakkında epey şey biliyor olsam da, sonuçta herşeyi bilmeme imkan yoktu. Bu çalışmaya başladıktan sonra fark ettim ki, aslında gerçekten hiçbir şey bilmiyormuşum. Okudukça okuyasım, yazdıkça yazasım geldi. Ve sonuç olarak da aşağıdaki çalışma çıktı ortaya.

Umuyorum ki bir gün bir yerde birilerinin işine yarayacak bilgileri bir araya toplamayı başarmışımdır.

Terimler sözlüğüne geçmeden önce, teşekkür etmek istediğim birkaç yer var.

LEGO Şirketler Grubu: Var olmaları bile yeterli.

FireStar Toys: LEGO Terimler Sözlüğü projesine başlamama sebep olan şirket.

The Brothers Brick ve New Elementary sayfalarının yazarları: Sayfalarında sundukları bilgi gerçekten paha biçilmez düzeyde.

Brickipedia: Ansiklopedi karıştırmadan araştırma yapılmaz, değil mi?

Bricklink ve Brickset: “Çaldığım” resimler ve sayfalarında sundukları bilgiler için.

Gofret Brick Blog: Şu sırada tanınmış ilk ve tek Türkçe LEGO blogu (RLFM). Bazı terimleri Türkçe’ye çevirirken onları referans aldım.

 

Aşağıda LEGO ile ilgili pek çok teknik terim bulacaksınız, ama bana göre bunların 3 tanesi diğerlerinden daha önemli. O yüzden alfabetik düzene geçmeden önce onlara değinmek istiyorum.

Stud (Çıkıntı): Çoğu LEGO parçasının üzerinde bulunan yuvarlak çıkıntılar. Bunlar parçaların altında bulunan ve anti-stud adı verilen yerlere girerek LEGO parçalarının kilit sistemini oluşturuyorlar. LEGO parça ve modelleri için ölçü birimi olarak da kullanılıyorlar. Kilit sisteminin detayını görmek için buraya tıklayın.

Plate (İnce Tuğla): 3,2 mm kalınlığında ince LEGO parçası. Üç tanesini üst üste koyduğunuz zaman bir LEGO tuğla parçası oluşturuyor. Değişik şekillerde, boylarda ve renklerde bulunuyorlar, ama hepsinin kalınlığı aynı.

Brick (Tuğla): En az 3 plate boyunda olan LEGO parçası. Her ne kadar bu parçalar çoğunlukla dörtgen olsa da, dairesel olanlar da göz ardı edilmeyecek kadar çok sayıda.

 

LEGO tuğlası dediğimiz parçalar genişlik, uzunluk ve yüksekliğe göre kategorize ediliyor. Genişlik ve uzunluk “stud”, yani çıkıntı olarak ölçülüyor, yükseklik ise “brick”, yani tuğla olarak. Ölçü verirken, yükseklik sadece normalden (yani 9,6 mm’ye denk gelen 3 ince tuğla yüksekliğinden) farklı olan parçalarda söyleniyor. Yani resimdeki sarı parçayı anlatırken 2x2x1 diyeceğimize, 2×2 diyoruz. Eğer kahverengi kemerli parça gibi özel bir parçayı anlatıyorsak, 1x6x2 diyoruz. LEGO parçaları tanımlanırken ilk önce her zaman kısa kenar söyleniyor, bu yüzden 6×1 yerine 1×6 diyoruz.

Bu parçalar değişik tür ve renklerde olabiliyor. 200’ün üzerinde tuğla türü ve 60’ın üzerinde renk seçeneği var. Tabi her parçayı her renkte bulmak mümkün değil, ve bazı parçalar diğerlerine göre daha zor bulunuyor.

Eğer istenirse bu parçalar hakkında kitap bile yazılabilir, o yüzden yol yakınken izninizle Terimler Sözlüğüne başlıyorum.

Son olarak, burada bulunan linklerin büyük bir çoğunluğu İngilizce sayfalara yönlendiriyor. Kimbilir, belki ilerde bunların hepsini Türkçe olarak da bulmak mümkün olur :)

 

A

ABS: Acrylonitrile Butadiene Styrene. Bu arkadaşın kısaltması. LEGO parçalarının yapıldığı malzeme. Merak edenler için kimyasal formülü (C₈H₈·C₄H₆·C₃H₃N)_n. Bu elementler LEGO parçalarının güçlü, esnek ve parlak yüzeyli olmasını sağlıyor.

AFOL: Adult Fan of LEGO (Yetişkin LEGO Hayranı) kısaltması. Bu kısaltma dışında AHOL, ALE, ALH, AFFOL, FFOL ve FEFOL kısaltmaları da kullanılıyor.

AFFOL: Adult Female Fan of LEGO (Yetişkin Kadın LEGO Hayranı). Şahsen AFOL ve AFFOL diye iki farklı terim olması pek hoşuma gitmiyor, ama erkekler çoğunlukta olunca ayrım yapma ihtiyacı doğmasını anlıyorum.

AHOL: Adult Hobbyist of LEGO (Yetişkin LEGO Meraklısı). Bazı insanlar “fanatik” kelimesinden türediği için kendilerine “fan” denmesinden hoşlanmıyorlarmış.

ALE: Adult LEGO Enthusiast (Yetişkin LEGO Tutkunu)

ALH: Adult LEGO Hobbyist (Yetişkin LEGO Meraklısı)

Ambassador: Elçi. LEGO Kullanıcı Grubunu (LUG) temsil eden ve LEGO Şirketler Grubu ile arasında bağlantı kuran kimse. Bakınız: Topluluklar

Anti-stud: Çoğu LEGO parçasının altında bulunan girinti. Bunlar yukarıda bahsettiğim çıkıntılara bağlanıp LEGO parçalarının kilit sistemini oluşturuyor.

Architecture: LEGO Architecture 2008’de piyasaya sunulan bir tema. Mimar Adam Reed Tucker tarafından tasarlanan bu temada, ünlü bina ve kent simgelerinin yer aldığı bir seri LEGO seti çıktı. LEGO Architecture temasının 3 alt teması var: Landmark (Kent Simgeleri) Serisi, Architect (Mimar) Serisi, ve Skylines (Silüetler) Serisi.

 

Axle: Bir LEGO Technic parçası. Genellikle tekerlek ya da dişlilerin olduğu setlerde kullanılıyor ve bunların kolayca dönmesini sağlıyor. Ayrıca uygun parçaları bir arada tutup, modelin parçalara ayrılmasını da engelleyebilir.

AZMEP: Aus Zwei Mach Eins Plättchen. Half-stud offset (yarım çıkıntı kaydırma) diye bilinen bir yapım tekniğinin Almanca kısaltması.

 

B

Baseplate: Bunlar üzerinde modellerimizi yaptığımız zemin parçaları. Normal plate’lerden biraz farklılar, altlarında anti-stud, yani girinti yok, bu yüzden de en altta olmak zorundalar. Sanırım base (yani temel) kelimesi de buradan geliyor. Aynı zamanda daha da inceler, neredeyse kağıt kadar. Buna rağmen şaşırtıcı derecede sağlamlar.

Zeminler değişik boylarda oluyor. Daha önce bahsettiğim gibi ölçüleri çıkıntı olarak veriliyor, 48×48 ya da 16×32 gibi. Üzerlerinde farklı renkler olabiliyor, bu da değişik ortamlar yaratmaya yarıyor, plaj ya da akarsu kenarı gibi. Bu zeminlerin üzerindeki çıkıntılar arasında seviye farkı olmuyor.

Normal zeminlerin dışında bir de “yükseltilmiş” zeminler ve “yol” zeminleri var. Yükseltilmiş zeminlerin üzerinde farklı seviyelerde yapı ya da arazi çıkıntıları var. Yol zeminleri iki bölümden oluşuyor, bir tanesi yol, ve üzerinde çıkıntı yok. Diğeri ise yolu çevreleyen bölüm, üzerinde çıkıntı olan. Düz, kıvrımlı, T kavşaklı ve dörtyol desenli zeminler bulmak mümkün. Eğer kendi şehrinizi kuruyorsanız bunlar epey kullanışlı.

Belville: 1994’te piyasaya sunulan ve 2009’da piyasadan kaldırılan bir tema. Hedef kitlesi genellikle kız çocuklarıydı. Her ne kadar setler çoğunlukla normal LEGO parçalarından (yani System parçalarından) oluşuyorsa da, en büyük fark figürlerdi. Belville figürleri adı verilen bu figürler normal minifigürlerden daha büyüktü. Daha insansı görünüşleri ve daha fazla eklem yerleri vardı. Belville setlerinde mobilyalar, hayvanlar ve yiyecekler gibi pek çok özel parça bulunuyordu.

Big Figure ya da Bigfig: Normal minifigürden büyük bir figür. Örnek olarak Hulk, Wampa, Sandy ve Goblin King’i verebiliriz. Her ne kadar bazıları birbirine benzese de, her bigfig’in kalıbı aynı değil.

Bignette: Orta büyüklükte bir LEGO mizanseni.

Billund: LEGO Şirketler Grubunun genel merkezinin bulunduğu bir Danimarka kasabası.

Bionicle: LEGO Technic parçalarını ve ball-and-socket adı verilen birleşme tekniğini kullanarak büyük figürler yaratan bir tema. 2001 yılında piyasaya sunuldu, 2010 yılında durduruldu, 2015 yılında tekrar piyasaya sunuldu ve 2017 yılında tekrar durduruldu.

Bley: Bluish grey, yani mavimsi gri renginin kısaltması. 2004’te LEGO gri parçaların rengini değiştirip yeşil yerine mavi ağırlıklı yaptı ve LEGO hayranları da bu yeni renge bu ismi verdi.

Brick-built: LEGO parçaları kullanılarak yapılan bir yaratı. Yaratıcıya istediği modeli istediği gibi yapmasını sağlıyor. Aynı zamanda resmi LEGO setlerinde bulunmayan modelleri yapmaya yarıyor. Resimdeki suaygırı sadece DUPLO olarak mevcut, oysa sağdaki Takamichi Irie tarafından System parçaları kullanılarak yapılmış.

Brickheadz: 2017’de piyasaya sunulan bu tema, LEGO hayranlarının 1:1 kafa-vücut oranına sahip kübik karakterler yapmasına imkan tanıyor. Her ne kadar çoğu karakter lisanslı temalara ait olsa da, Batman ya da Star Wars gibi, Paskalya, Sevgililer Günü ya da Cadılar Bayramı’na özel Brickheadz karakterleri de var. Ayrıca “Go Brick Me” adı altında bir de ‘boş’ set var, bir nevi kendi Brickheadz’ini kendin yap seti.

Bricklink: Bakınız: Dijital Platformlar

Brickowl: Bakınız: Dijital Platformlar

Brickset: Bakınız: Dijital Platformlar

BOLOCs: Built of Lots of Colors kısaltması. Pek çok farklı renkte parça kullanılarak yapılan yaratı. Genellikle çoğu zaman kişinin elinde aynı renkten çok sayıda parça olmadığı için, bu teknik istekten çok ihtiyaçtan dolayı kullanılır.

Boost: 7 ve üstü çocuklar için çıkartılmış bir robotbilim seti. Setin içinden çıkan Move Hub, tabletten programlanabiliyor ve robotun belli komutları uygulamasını sağlıyor. Benzeri: Mindstorms.

Build: 2 ya da daha fazla LEGO parçasından oluşan bir tasarıma verilen isim.

Buildable Figure: CCBS isimli tekniği (aşağıda açıklanıyor) kullanarak yapılan, inşa edilebilen büyük aksiyon figürü. Bionicle, Hero Factory, Legends of Chima, Star Wars ve Super Heroes temaları bu figürlerin bulunabildiği temalara örnek olabilir.

Builder: LEGO parçalarını ve hayalgüçlerini kullanarak harikalar yaratan yetenekli kişilere verilen isim.

BURP: Big Ugly Rock Piece, yani Büyük Çirkin Kaya Parçası’nın kısaltması. Kayayı andıran büyük bir parça. Genellikle tercih edilmez, çünkü insanlar hazır kalıpları kullanmak yerine kendi tasarımlarını yapmak isterler. Bakınız: LURP ve POOP.

 

C

CCBS: Character and Creature Building System, yani Karakter ve Yaratık İnşa Sistemi. Çıkıntılar ve tüpler yerine bilye ve bilye bağlantılarını kullanarak yapılan aksiyon figürü boyunda LEGO karakteri. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.

Cheese Slope: Eğimli peynir. 1 çıkıntı genişliğinde, 1 çıkıntı uzunluğunda ve 2 ince tuğla yüksekliğindeki parça (1x1x2/3). Bunların sarı olanları peyniri andırdığı için bu isim verilmiş.

Clikits: Kızlar için tasarlanan bir başka tema. 2003’te piyasaya sunuldu ve 2006’da yapımı durduruldu, ama bazı aksesuarlar 2008’e kadar setlerde çıkmaya devam etti.

Clone brands: Klon markalar: LEGO parçalarına benzeyen ve bazen uyumlu olan diğer yapı oyuncakları. Bunlar genellikle fiyat olarak ucuz olsalar da, kalite olarak da düşük olurlar. Bootleg (kaçak) ya da fake (sahte) LEGO olarak da bilinir.

CMF: Collectible Minifigures, ya da Koleksiyonu Yapılabilen Minifigürler. 2010 yılında LEGO içi görünmeyen paketlerde tekli minifigürler satmaya başladı (aksesuarlarıyla birlikte). Bu minifigürler CMF teması için özel olarak tasarlanmış figürlerdi. Bugüne kadar 20 ana seri ve 14 ek seri çıktı. Ek seriler genellikle lisanslı minifigürlerden oluşuyor, Disney, LEGO Filmi ya da Simpsons gibi. Team GB dışında her seride 16-22 arasında değişen sayıda minifigür oluyor.

Constraction: Construction (inşa) ve Action (aksiyon) kelimelerinin birleşimi. Constructible Action Figures, yani İnşa Edilebilen Aksiyon Figürleri. Daha fazla bilgi için Buildable Figure ve CCBS’ye bakabilirsiniz.

Cracklink: Ne kadar bağımlılık yaptığını ima etmek için Bricklink’e verilen takma ad.

Customizer: Boyama, şekil verme ya da kesme yoluyla LEGO parçalarını değiştiren kişiye verilen isim.

CUUSOO: LEGO Ideas sayfasının beta aşamasındaki adı.

 

D

Dark Ages: Karanlık çağlar. Çoğu LEGOseverin yaşadığı, LEGO setleri ile oynamaya ara verilen zaman.

Decorated parts: Süslenmiş parçalar. Üzerinde baskı olan bir LEGO parçası.

Design ID: Tasarım ID’si, yani kimliği. Her LEGO parçasının içinde yazan (ama görülmesi çok kolay olmayan) numara. Bu numara kalıp şeklinin referans numarasıdır (renginin değil).

Dimensions: Bakınız: Dijital Platformlar

Diorama: LEGO parçalarıyla yapılmış büyük bir sahne.

DOTS: Mart 2020’de piyasaya sunulan bu tema, farklı şekillerde ve renklerde, baskılı ya da baskısız 1×1 düz parçaları kullanarak süsleme yapma üzerine kurulu bir tema. Bilezik, kalemlik, resim çerçevesi gibi modeller yapıp, üzerinde istediğiniz deseni oluşturmanıza olanak sağlıyor.

DSS: Dreaded Sticker Sheet, ya da Korkunç Çıkartma Sayfası. Kimi zaman LEGO parçalarının üzerine yapıştırmak için setlerin içine koyulan çıkartmalar. Bunlar genellikle pek sevilmez, çünkü düzgün yapıştırmak çok kolay değildir, özellikle de parçalar küçükse.

Dual Mould ya da Dual Mold: Çift kalıplı. Bir parçanın iki farklı kalıptan yapılması. Böylece değişik renkler artık baskı değil doğrudan plastik oluyor ve dolayısıyla da daha uzun ömürlü oluyor. Başta kollar ve bacaklar olmak üzere bu şekilde üretilen pek çok parça var.

DUPLO: 1-5 yaş arası çocuklar için üretilen setlerden oluşan LEGO teması. 2×2 DUPLO tuğlası, 2×2 System tuğlasının genişlik, uzunluk ve yükseklik olarak tam iki katıdır. DUPLO tuğlaları 2×2’den büyük System tuğlalarıyla uyumludur. Tuğlaların yanında, DUPLO hayvanlar, aksesuarlar ve figürler de vardır. Normal minifigürlerle kıyaslandığında DUPLO figürleri daha büyüktür ve parçalara ayrılmaz.

 

E

Element: Her özgün LEGO parçasına verilen isim. Örnek vermek gerekirse, kırmızı bir 2×2 tuğla ve mavi bir 2×2 tuğla düşünün. İkisi de aynı parça olmasına rağmen renkleri farklı olduğundan farklı elementler olarak görülür.

Element ID: Bu Design ID’ye benzer, ama sadece şekli ve boyu değil, aynı zamanda rengi de tanımlar. Yukarıdaki tuğlaları örnek alacak olursak, ikisinin de içinde Tasarım ID’leri olan 3003 yazar, ama kırmızı tuğlanın Element ID’si 300321, mavi tuğlanın Element ID’si 300323’tür. Bunlar genellikle setlerin içinden çıkan yapım talimatları kitapçıklarında yazar, ve belirli bir parçayı bulmak için kullanılır. Bu sayılar Brickset ve Bricklink gibi kapsamlı bir veritabanı olan sayfalarda da bulunabilir.

Erling Brick: Tasarımcısı Erling Dideriksen’in adını almış olan parça, aynı zamanda “far tuğlası” olarak da bilinir. 2 çıkıntısı ve 2 girintisi olan, 1×1 SNOT parçası. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.

Eurobricks: Bakınız: Dijital Platformlar

 

F

FFOL: Female Fan of LEGO – Kadın LEGO Hayranı

FAFOL: Female Adult Fan of LEGO – Kadın Yetişkin LEGO Hayranı

Fabuland: 1979-1989 yılları arasında yaşamış olan bir tema. Hedef kitlesi 3-7 yaş arası çocuklardı, DUPLO’dan System’e geçiş temasıydı. Setlerde normal System tuğlalarının yanında özgün parça ve aksesuarlar bulunur. Fabuland figürleri parçalarına ayrılmamalarıyla DUPLO figürlere benzer, ama onlardan daha küçüktür (yine de minifigürlerden büyüktür). Fabuland’ın tüm sakinleri insansı vücutlara ve hayvan kafalarına sahiptir. Hepsinin bir ismi olduğu için Fabuland ilk lisanslı tema olarak görülür. Örneğin resimde gördüğünüz figürün adı “Fare Morty”.

FIRST LEGO League: FIRST ve LEGO Şirketler Grubu ortaklığıyla yapılmış, çocukları LEGO Mindstorms kullanarak bir robot tasarlamak ve inşa etmek üzerine kurulu, STEM (yani bilim (science), teknoloji (technology), mühendislik (engineering) ve matematik (mathematics)) kavramlarını kullanarak gerçek dünya problemlerini çözmeye özendiren program. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.

Friends: Kız çocuklara yönelik piyasaya sunulan en son – ve şu ana kadarki en başarılı – alt tema. 2012 yılında piyasaya sunulmaya başlanan Friends setleri, pek çok farklı renkte parçanın yanında daha önce hiç görülmemiş aksesuarlar ve hayvanlar da içeriyor. Olivia, Mia, Andrea, Emma ve Stephanie isimli beş kızın öykülerini anlatıyor. Friends temasında minifigürler yok, onun yerine minidoll figürleri, yani minibebekler bulunuyor.

 

G

Greebles: Genellikle uzay temalı büyük modellerde kullanılan küçük ayrıntılar. Bu ayrıntılar, modelin yüzeyinin daha karmaşık görünmesini sağlıyor ve ona daha gerçekçi bir görünüm kazandırıyor, aşağıdaki Millennium Falcon resminde olduğu gibi.

 

H

Half-Stud Offset: Yarım Çıkıntı Kaydırma. Parçaların üzerinde bulunan çıkıntıların sınırlarını zorlamanıza yarayan bir yapım tekniği. Her zaman değilse de, genellikle jumper plate adı verilen parçalar kullanılarak yapılıyor. Daha fazlası için buraya tıklayın.

Headlight Brick: Bakınız: Erling Brick

Hero Factory: 2010-2014 yılları arasında üretilen, Bionicle temasına benzeyen bir tema. Tıpkı Bionicle setlerinde olduğu gibi, bu temanın setleri de ağırlıklı olarak Technic parçalarını kullanıyordu ve robot kahramanların maceralarını anlatıyordu.

 

I

Ideas: LEGO Ideas, LEGOseverlerin potansiyel bir set yaratıp bunu dünya ile paylaşmasına olanak sağlayan bir kitlesel fon sayfası. Eğer sayfaya koyulan set önerisini verilen zaman diliminde 10,000 kişi desteklerse, set LEGO Şirketler Grubu tarafından incelenip resmi bir set olma şansı kazanıyor. LEGO Ideas 2008’de CUUSOO olarak başladı ve 2014’e kadar bu şekilde devam etti. Bu süre içinde Geleceğe Dönüş ve Minecraft gibi setler üretildi. 2014’te beta aşaması sonlandı ve ismi LEGO Ideas olarak değiştirildi. İlk çıktığından beri CUUSOO ve Ideas adı altında 35 set üretildi.

Illegal Building Techniques: LEGO Şirketler Grubunun sağladığı yapım talimatlarına uymayan yapım teknikleri. Bu teknikler ya parçalara gereğinden fazla baskı yapar, ya da sağlam olmayan bir model çıkmasına neden olur. Örnek olarak bir ince tuğlayı dik olarak bir tuğlanın çıkıntılarının arasına koymak verilebilir. Burada LEGO tasarımcısı Jamie Berard tarafından hazırlanan bir sunum var. Her ne kadar eski olsa da, neyin “legal” ve neyin “illegal” olduğunu anlatan güzel bir kaynak.

Inventory: Bir setten çıkan parçaların listesi. Yeni setlerin içinden çıkan yapım talimatları kitapçıklarında ve Brickset, Bricklink ve Brickowl gibi web sayfalarında bulunabilir.

 

J

Jumbo Brick: Jumbo Brick’ler 1964’te Samsonite için yapılmıştı. Bugün bildiğimiz normal tuğla parçalarının yaklaşık 3 katı büyüklüğündeydi. Kanada’da 1970’e, ABD’de ise 1971’e kadar üretimleri devam etti. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.

Jumper Plate: Yarım çıkıntı kaydırma tekniğini kullanmaya yarayan parça. 4 farklı cinsi bulunuyor, aşağıdaki resim normal ince tuğlalar ile arasındaki farkı gösteriyor.

Juniors: 4-7 yaş arası çocuklar için tasarlanmış bir tema. Fabuland gibi Juniors da DUPLO ve System arasında bir geçiş olarak düşünülmüş. Setlerden çıkan parçaların ve minifigürlerin (ya da minibebeklerin) normal parça ve minifigürlerden farkı yok. En büyük fark modellerin daha basit ve kolay yapılabilir olması.

 

K

KFOL: Kid Fan of LEGO – Çocuk LEGO Hayranı

 

L

LAN: Bakınız: Topluluklar

LCP: LEGO Certified Professionals – LEGO Onaylı Profesyoneller. LEGO parçaları kullanarak inanılmaz sanat eserleri yaratan yetenekli insanlar. Bu kişiler LEGO Şirketler Grubu için çalışmıyor, ama resmî olarak tanınıyorlar. LEGO Şirketler Grubunun web sayfasına göre şu sırada dünyada 21 adet LCP bulunuyor: Robin Sather, Nathan Sawaya, Graeme Dymond, Dirk Denoyelle, Georg Schmitt, Matija Puzar, Rene Hoffmeister, Kevin Hall, Ricardo Zangelmi, Luke Reveruzzi, Caspar Bennedsen, Balazs Docy, Prince (Shenghui) Jiang, Jumpei Mitsui, Wani Kim, Jae Won Lee, Wei Wei Shannon Gluckman, Nicholas Foo, Yenchih Huang, Andy Hung and Ryan McNaught.

LDD: Bakınız: Dijital Platformlar

LDraw: Bakınız: Dijital Platformlar

Legal: LEGO Şirketler Grubu tarafından onaylanmış yapım teknikleri. Bu teknikler daha dayanıklı modeller ve daha iyi oynanabilirlik sağlıyor.

LEGO: Bu sayfada olmanıza sebep olan güzel varlıkların markası. Danimarkaca “leg godt” kelimesinden türetilmiş, yani “iyi oyna”.

LEGOs: LEGOlar. LEGO Şirketler Grubunun özel olarak kullanılmasını istemediği bir terim. İlk olarak 1980’lerde çıkan kataloglarda velilerden ve çocuklardan “LEGOlar” yerine “LEGO parçaları ya da oyuncakları” terimlerini kullanmalarını rica ettiler. Daha yakın bir zamanda da, 2014’te yayınlanan bir tweet’e cevap vererek LEGO ya da LEGOlar terimlerinin çoğul olarak kullanılmamasını, onun yerine “LEGO parçaları” ya da “LEGO setleri” denmesi gerektiğini söylediler.

LEGOLAND: Bakınız: Gezilecek Yerler

Licensed Theme: Lisanslı Tema. Bunlar televizyon dizilerinden, filmlerden ya da bilgisayar oyunlarından esinlenerek yapılmış alt temalar. İlk lisanslı setin adı “Wooden Pluto” yani Ahşap Pluto’ydu, Mickey Mouse’un köpeğinden esinlenerek yapılmış bir çekmeli oyuncak. LEGO oyuncakları bugün bildiğimiz haline geldikten sonra, System grubundaki ilk lisanslı tema Star Wars oldu, DUPLO grubundaki ise Winnie the Pooh. Bunların ikisi de 1999’da piyasaya sürüldü. Bugün, pek çok farklı lisanslı tema bulunmakta, Marvel, DC, Harry Potter, The Simpsons, Minecraft ve Overwatch gibi.

Life: Bakınız: Dijital Platformlar

LFM: Bakınız: Topluluklar

LOC: Bakınız: Topluluklar

LUG: Bakınız: Topluluklar

LURP: Little Ugly Rock Piece, yani Küçük Çirkin Kaya Parçası. BURP‘ün kardeşi.

LXF: Bakınız: Dijital Platformlar

 

M

Mecabricks: Bakınız: Dijital Platformlar

Microfigure ya da Microfig: Normal minifigürden küçük olan (1x1x2 boyutlarında), buna rağmen kafa, gövde ve bacaktan oluşan küçük figür. Bunlar genellikle Heroica ya da Ramses Return gibi masaüstü LEGO oyunlarında piyon olarak kullanılırdı. Mikrofigürlerin üretimi 2014 yılında durduruldu.

Microdoll: İlk olarak 2020’de çıkan mikrobebekler, minibebeklerin aşağı yukarı yarısı boyunda. Aynı kafa parçasını kullanıyorlar, ama kolları ve ayakları hareket etmiyor.

Microscale: Ölçeği minifigürden daha küçük olan bir yaratı, dolayısıyla minifigürü koyduğunuz zaman sanki şehre bir canavar saldırıyormuş gibi gözüküyor. Boyutlar arasında epey farklılık olabiliyor, minifigür ölçeğinden biraz küçük bir ölçekte olan bir yaratıdan, avucunuzun içine sığacak büyüklükte bir şehre kadar.

Mindstorms: LEGO Boost gibi Mindstorms da çocukların Technic ve System parçaları kullanarak robotlar yapmasına olanak sağlar. Bu robotlar programlanabilir akıllı tuğla sayesinde masaüstü bir program kullanılarak kodlanabilir. Boost’un renk ve uzaklık algılayıcılarına ek olarak Mindstorms’da bir de dokunma ve kızılötesi algılayıcısıyla uzak kızılötesi vericisi vardır. Bu iki sistem birbiriyle uyumlu değildir.

Minidoll: Friends, Elves, Disney Princesses ve DC Super Hero Girls alt temalarının setlerinden çıkan minibebekler. Tıpkı minifigürler gibi minibebeklerin parçaları da değiştirilebilir, ama bacakları ayrı ayrı oynayamaz ve geriye doğru bükülemez. Minifigürlerin aksine mini bebeklerin deri renkleri farklı tonlarda ten rengidir. Üç farklı gövde türü bulunur, genç kızlar, yetişkin kadınlar, ve erkekler. Bacaklar arasında da kalıp farkı vardır, böylece etek, şort, pantolon ya da elbise arasında seçim yapılabilir. Çoğu minibebeğin bacak parçasının üzerinde ayakkabı giydiğini belli eden bir baskı vardır. Çoğu kız minibebeğin saçı yumuşak plastikten yapılmıştır ve normal minifigürlerle uyumludur. Buna rağmen boyun bölümü normal minifigürlerden daha ince olduğu için kafalar minifigürlerle uyumlu değildir. Ellerin ölçüsü aynı olmasına rağmen minibebekler ellerini hareket ettiremezler, ama minifigür aksesuarlarını kullanabilirler.

İlginç bir detay: 2016’da üretilmeye başlanan bebek figürlerinin kafaları minibebeklerle uyumludur.

Minifigure ya da minifig: Neredeyse bütün setlerden çıkan LEGO insancıklar. Bugün bildiğimiz haline 1978 yılında geldi ve genel tasarım olarak o zamandan beri hiç değişmedi. Üzerlerine yapılan baskılar ise apayrı bir hikaye. Her figürde rahatlıkla bulabileceğiniz iki nokta göz ve gülümseyen bir ağızla başladı, ve günümüzde her türlü ifadeyi bulmak mümkün. Bunun yanında erkek, kadın, gözlüklü, bıyıklı, çilli, makyajlı ve benzeri detaylar da var. Resimde gördüğünüz polis minifigürü üretilen ilk minifigürlerden biri. 2018 yılında minifigürlerin 40. doğumgününü kutlayan CMF serisi ile birlikte tekrar üretildi.

Sadece minifigürler üzerine bile pek çok kitap var. Ben de LEGO Şirketler Grubunun web sayfasında paylaştığı infografikten yola çıkarak hazırladığım kısa bir zaman çizegesi sunuyorum.

1978 – Minifigürün doğumu!

1979 – Erkek saç parçası ile tanışma. Bundan önce, bütün erkek minifigürler şapka takıyordu.

1989 – Pirates (Korsanlar) teması ile gelen bıyık-sakal gibi detaylar ve takma el, takma bacak gibi farklı vücut parçaları.

1990 – Karanlıkta parlayan ve her minifigürün giyebildiği bir kostüme sahip olan hayalet figürünün çıkışı. Bayan minifigürlere elbise giydirebilme seçeneği.

1993 – Büyücü minifigürüyle birlikte gelen sakal parçası.

1997 – LEGO Island isimli bilgisayar oyununda ilk dijital minifigürün çıkması.

1999 – Star Wars temasıyla beraber ilk lisanslı minifigürün çıkması. Ayrıca Jar Jar Binks karakteri için ilk kez farklı bir kafa kalıbının yapılması.

2001 – Çift taraflı kafaların çıkması.

2002 – Star Wars temasıyla gelen bir yenilik daha! Yoda, kısa bacakları olan ilk minifigür.

2004 – Lisanslı setlerde bulunan minifigürlerin ten rengi yapılması.

2009 – Minifigürler küçüldü ve mikrofigürler doğdu!

2010 – CMF denilen çılgınlık başladı! Ayrıca minifigürler daha da küçültülerek ödül (trophy) haline geldi (bunlara heykelcik (statuette) ya da nanofigür de deniliyor).

2014 – Minifigürler sinemada! LEGO Filmi çıktı.

2016 – Artık minifigürler de bebek sahibi olabilecek! Bebek minifigürler üretildi. Ayrıca engelli minifigürler için bir tekerlekli sandalye kalıbı yapıldı.

2018 – Minifigür 40. yaşını kutladı!

Bu infografiğe göre, 1978’den beri 8,000 FARKLI ÇEŞİT minifigür üretilmiş. Ama Bricklink ya da Brickset’in veritabanına baktığımızda bu sayının 11,000’e çıktığını görüyoruz. Bunun sebebi şimdiye kadar üretilmiş bütün figürleri listelemeleri, DUPLO, Technic, Fabuland, Friends ya da System (ve diğerleri) gibi.

Buradan daha detaylı bir tarihçeye ve infografiğe ulaşabilirsiniz.

 

Minifig Scale: Minifigür ölçeğine göre yapılmış bir yaratı.

MOC: My Own Creation – Benim Kendi Yaratım’ın kısaltması. Yapım talimatları kullanmadan yapılan bir model.

Modular Buildings: Jamie Berard tarafından tasarlanan Modular Buildings teması, Creator teması altında çıkan ve daha çok yetişkinlere yönelik olan bir tema. 2007’de başlayarak her yıl sadece bir set piyasaya sürüldü. Yanyana koyulduklarında minifigür ölçeğinde bir sokak oluşturuyorlar. Setler büyük ve epey detaylı, katlar da içini göstermek için kolayca ayrılabiliyor. Ayrıca ilk beş setin bir arada olduğu mikro ölçekli bir set de bulunuyor.

Modulex: Özel olarak mimarlar için üretilmiş parçalar. Bunlar normal tuğla parçalarından daha küçüktü ve onlarla uyumlu değildi. Modulex parçalarının renk paleti de System parçalarınınkinden farklıydı. 1963-1965 yılları arasında üretildikten sonra Modulex LEGO Şirketler Grubundan ayrılarak farklı bir şirket haline geldi. Daha detaylı bilgi için buraya tıklayın.

 

Mold ya da Mould: LEGO parçalarının oluşmasını sağlayan kalıplar. Bir uçtan erimiş plastik enjekte ediliyor, diğer uçtan LEGO parçaları çıkıyor. Tabi bu işlem bu kadar basit değil. Bazı çılgın detaylar için buraya, buraya ve buraya tıklayabilirsiniz. Kalıp kelimesi aynı zamanda yeni çıkan bir LEGO parçası ya da standart olmayan bir LEGO kafası için de kullanılabiliyor.

 

N

Nanofigure ya da Nanofig: Şimdiye kadar üretilmiş en küçük figürler. Standart minifigürün birebir aynısı, ama sadece 1.5 tuğla yüksekliğinde. İlk olarak altın, gümüş ve bronz ödül heykelcikleri olarak yapıldı, dolayısıyla “statuette” (heykelcik) ve “trophy” (ödül) olarak da biliniyorlar. Resmi LEGO ismi mikrofigür olsa da, üretimi durdurulmuş olan mikrofigürlerden ayırmak için LEGOseverler bunlara genellikle nanofigür diyor.

NLP: Non-LEGO-Person (LEGOsever olmayan kişi) ya da Non-LEGO-Parent (LEGOsever olmayan ebeveyn) kısaltması. Henüz LEGO evrenine kendini adamamış şanssız (!) kişiler.

NPU: Nice Part Usage yani İyi Parça Kullanımı kısaltması. Belli bir parçayı, onun için tasarlanan şekilden farklı olarak kullanmak, örneğin bir LEGO kruvasanı kaş olarak ya da sörf tahtasını gaga olarak kullanmak gibi.

 

P

PAB Wall: Pick-A-Brick Duvarı. LEGO Mağazalarında bulunan ve parçaların renklerine göre dizildiği kaplardan oluşan duvar. Mağazalarda bulunan bardaklara istediğiniz kadar parça doldurup, bardağın ücretini verip çıkıyorsunuz.

Polybag: Genellikle promosyon olarak verilen, plastik poşetlerde bulunan küçük setler.

POOP: Parts Out of Other Parts yani Diğer Parçalarla Yapılan Parçalar kısaltması. BURP (büyük çirkin kaya parçası) ve LURP (küçük çirkin kaya parçası) gibi küçük parçalarla kolayca yapılabilecek, büyük, tek parçadan oluşan LEGO parçası.

Purist: Sadece resmi LEGO parçalarını kullanarak yapılan model, veya LEGO parçaları üzerinde yapılan değişikliklere (boyama, baskı, sıfırdan kalıp çıkarma) kesinlikle karşı olan kişi.

 

Q

QUATRO: 1-3 yaş arası çocuklar için üretilmiş olan QUATRO tuğlaları, şimdiye kadar üretilmiş en büyük tuğla parçalarıydı. DUPLO tuğlaların en, boy ve yükseklik olarak iki katı olan bu parçalar, hem System hem de DUPLO parçalarıyla uyumluydu. 2004-2006 yılları arasında üretildiler.

 

R

RLFM: Bakınız: Topluluklar

RLOC: Bakınız: Topluluklar

RLUG: Bakınız: Topluluklar

 

S

Scala: Scala genç kızlara yönelik bir başka temaydı. İlk olarak 1979’da piyasaya sürüldü, 1980’de kaldırıldı, 1997’de tekrar piyasaya sürüldü ve 2001’de tekrar kaldırıldı. Scala setlerinde çok fazla inşa deneyimi yoktu, daha çok bebekler ve aksesuarları üzerine odaklanılmıştı. Buna rağmen, genellikle System parçalarıyla uyumluydular.

Sigfig: Signature Figure yani İmza Figürü kısaltması. Bir LEGOseverin karikatürize edilmiş minifigürü, insanların genellikle kendilerine benzeterek yaptıkları bir minifigür.

SNIR: Studs Not In a Row yani Çıkıntılar Aynı Sırada Değil kısaltması. Çıkıntıları dikey ya da yatay değil de diyagonel olarak düzenlemenizi sağlayan bir ileri düzey yapım tekniği.

SNOT: Studs Not On Top ya da Çıkıntılar Üstte Değil kısaltması. Modelin sadece üste değil aynı zamanda yana doğru da büyümesini sağlayan bir ileri düzey yapım tekniği. Erling tuğlası bu tekniğe olanak sağlayan en eski ve en yaygın kullanıma sahip parçadır, ama başka parçalarla da bu tekniği uygulamak mümkün.

STAMP: Sticker Across Multiple Parts ya da Birkaç Parça Üzerindeki Çıkartma. O çok sevdiğimiz çıkartmaları birden fazla parça üzerine yapıştırmamızı gerektiren durumlar.

Studio: Bakınız: Dijital Platformlar

System: LEGO Şirketler Grubu yapım oyuncaklarının ana ürün grubu. Başka bir deyişle, hepimizin bildiği ve sevdiği LEGO parçalarının çoğunluğuna verilen isim. “System i Leg” teriminden türemiş, yani “System of Play”, ya da Oyun Sistemi. Buraya tıklayarak daha fazla bilgi alabilirsiniz.

 

T

Technic: 1977’de piyasaya sürülen setler. Bu setler, dişli, şaft ve bağlantı parçaları kullanarak daha mekanik modeller üretmeyi hedeflemiştir. Genellikle System parçalarıyla uyumludurlar.

TFOL: Teen Fan of LEGO yani Genç LEGO Hayranı kısaltması.

Tile: İnce tuğla ile aynı yüksekliğe sahip, üzerinde çıkıntı bulunmayan düz parça. Genellikle düzgün bir yüzey yaratmak için kullanılır. Fayans parçası diyebiliriz.

Theme: Tema. Belli bir konuya sahip ürün grubu. Star Wars ya da Yüzüklerin Efendisi gibi lisanslı olabileceği gibi, Space (Uzay) ya da Castle (Kale) gibi orijinal bir LEGO teması da olabilir.

TLG: The LEGO Group yani LEGO Şirketler Grubu kısaltması. 1932 yılında Ole Kirk Kristiansen tarafından kurulmuştur.

Tower: Bakınız: Dijital Platformlar.

TLM: The LEGO Movie yani LEGO Filmi kısaltması.

 

U

UCS: Ultimate Collector Series yani Özel Koleksiyon Serisi. Dev boyutlarda ve inanılmaz detaylara sahip olan, çoğunukla Star Wars temasına ait setler.

 

V

Vignette: Vinyet, küçük bir LEGO düzenlemesi.

 

W

WIP: Work in Progress ya da Gelişim Aşamasındaki Çalışma kısaltması.

 

Topluluklar

LAN: LEGO Ambassadors Netwok yani LEGO Elçiler Ağı. LEGO Şirketler Grubunun yetişkin hayranlar için başlattığı resmi program. Tanınmış LEGO Kullanıcı Gruplarında (RLUG), Tanınmış LEGO Hayran Yayınlarında (RLFM) ve Tanınmış LEGO Online Topluluklarda (RLOC) bulunanlardan birine elçilik veriyorlar. Bu elçilerle de LAN aracılığıyla haberleşiyorlar.

LFM: LEGO Fan Media yani LEGO Hayran Yayını. LEGO Şirketler Grubuna göre, bunlar basılı yayın, online yayın, blog, YouTube kanalı vs. türünde olabiliyor. LEGO tarihi, LEGO ürün incelemeleri, LEGO haberleri ve LEGO markası ile ilgili herşey üzerine odaklanan yayınlar.

LOC: LEGO Online Community yani LEGO Online Topluluğu. Fiziksel ortam yerine sanal ortamda toplanarak LEGO ile ilgili etkinlikler düzenleyen topluluk.

LUG: LEGO User Group yani LEGO Kullanıcı Grubu. Belli bir coğrafyada bulunan LEGOseverlerden oluşan ve düzenli olarak toplantılar, fotoğrafçılık etkinlikleri, ya da model yapma seansları gibi etkinlikler düzenliyen topluluklar.

RLFM: Recognized LEGO Fan Media yani Tanınmış LEGO Hayran Yayını. Eğer LEGO Şirketler Grubu resmi olarak bir LFM, LOC ya da LUG’ı tanırsa, bunların isimleri RLFM, RLOC ve RLUG olarak değişiyor. Gruptan birisi, grubu temsil etmek için elçi olarak seçiliyor.

RLOC: Recognized LEGO Online Community yani Tanınmış LEGO Online Topluluğu.

RLUG: Recognized LEGO User Group yani Tanınmış LEGO Kullanıcı Grubu.

 

Dijital Platformlar

Bricklink: Eski ve yeni setleri, minifigürleri ya da parçaları bulabileceğiniz sanal pazar. Toptan parça ya da tek minifigür almak için ideal.

Brickowl: Set, minifigür ya da tek parça alabileceğiniz başka bir sanal pazar.

Brickset: Devasa bir LEGO veritabanına sahip müthiş sayfa. Çıkmış ve çıkacak olan setlerle ilgili bilgi bulabileceğiniz kaynak. Ayrıca sahip olduğunuz setleri ve minifigürleri kaydederek koleksiyonunuzu takip edebileceğiniz güzel bir olanak da sağlıyor.

Eurobricks: Göz atmaya değer bir sayfa, özellikle de MOC türü yapımlara ilgi duyuyorsanız.

LDD: LEGO Digital Designer. LEGO Şirketler Grubunun resmi dijital model yapma programı. Windows ve MacOS işletim sistemleriyle uyumlu.

LDraw: Bir LEGO hayranı tarafından yaratılan dijital model yapma programı. Windows işletim sistemiyle uyumlu.

LXF: LDD dosyalarının uzantısı.

Mecabricks: Dijital LEGO model yapma programı. Web sayfası üzerinden kullanıldığı için her işletim sistemine uygun.

Stud.io: Bricklink tarafından yaratılan dijital LEGO model yapma programı.

LEGO Dimensions: Farklı farklı küçük temalardan oluşan bir konsol oyun platformu. Gandalf, Beetlejuice, Powerpuff Girls ve Sonic gibi pek çok farklı karakteri bir arada bulabileceğiniz yer. Oyunun yanında bu karakterleri minifigür ya da mini set olarak alıp, Başlangıç Paketi’nde bulunan Toy Pad yardımıyla oyuna dahil edebiliyorsunuz.

LEGO Hidden Side: Model yapma ile AR teknolojisini birleştiren LEGO teması. Oyuncular mobil cihazlarını kullanarak setlerde “saklanan” hayaletleri buluyorlar. 2019 yılında piyasaya sürüldü. Uygulama hem iOs hem de Android cihazlarla uyumlu.

LEGO Life: Çocuklar için yapılmış sosyal medya uygulaması. Çocukların modellerini ve yapımlarını paylaşmalarına olanak sağlıyor.

LEGO Tower: LEGO Şirketler Grubu ve NimbleBit ortaklığında hazırlanan mobil oyun. Oyuncular minifigürlerin yaşadığı ve çalıştığı bir kule inşa ediyorlar. 2019 yılında çıktı, iOs ve Android cihazlarla uyumlu.

LEGO Video Oyunları: Bugüne kadar pek çok video oyunu çıktı, ama bunların ilki Sega tarafından geliştirilen LEGO Fun to Build (1995) oyunuydu. Sadece Japonya’da piyasaya sürüldü. Bilgisayar oyunları LEGO Island (1997) ile başladı, ve o zamandan beri pek çok farklı firma LEGO oyunu yaptı. En yenisi ise Tt Games (Traveller’s Tales olarak da bilinir). 2005’ten beri bilgisayar, PlayStation, XBOX ve Nintendo sistemleri ile uyumlu 30’un üzerinde LEGO oyunu çıkarttılar.

 

Gezilecek Yerler

LEGO House: Ben LEGO House’u tek bir kelimeyle anlatırdım: Cennet. Ama LEGO Şirketler Grubunun tanımı şu şekilde: “LEGO House yeni açılmış bir deneyim evi. 12,000 metrekarelik bu ev 25 milyon LEGO tuğlası ile dolu ve her yaştan LEGO hayranına en üst düzey LEGO deneyimini yaşatmak için hazır.” (LEGO Şirketler Grubu’nun tanımından çevrilmiştir)

LEGO Store: Resmi LEGO mağazası. Her ne kadar herkes burayı bir “gezilecek yer” olarak görmese de, yakın çevresinde bu mağazalardan olmayan biri için rahatlıkla öyle sayılabilir.

LEGOLAND: LEGOLAND diye bir alt tema, bir video oyunu ve bir de minifigür var. Fakat LEGOLAND denince genellikle insanların aklına dünyanın dört bir yanına serpiştirilmiş olan eğlence parkları geliyor. Bu parkların sahibi ve işletmecisi Merlin Entertainment. Şu sırada dünyada 8 adet LEGOLAND bulunmakta: Billund (Danimarka), Windsor (İngiltere), San Diego (ABD), Günzburg (Almanya), Orlando (ABD), Nusajaya (Malezya), Dubai (Birleşmiş Arap Emirlikleri) ve Nagoya (Japonya). Dokuzuncu LEGOLAND Goshen (ABD)’de 2020 yılında açılacaktı, fakat pandemi nedeniyle 2021’e ertelendi. Ayrıca İtalya’daki Gardaland Resort’ta bir LEGOLAND Su Parkı bulunmakta.

LEGOLAND Discovery Center: “En iyi kapalı LEGO oyun alanı” olarak bilinen LEGO Discovery Center’ın hedef kitlesi çocuklu aileler. İçinde oyun ve aktivite alanları, yapım atölyeleri, 4D sinemalar ve MINILAND gibi farklı etkinlikler var. Şu sırada dünyada 20 adet LEGOLAND Discovery Center bulunmakta.

 

Kişiselleştirilmiş (Custom) Minifigür, Parça ve Aksesuarlar

Resmi LEGO parçaları yeterli olmadığı zaman, LEGOseverler kişiselleştirilmiş minifigür ve aksesuar üreten şirketlere yöneliyorlar. Bunlar LEGO kalıplarından tamamen farklı kalıplardan çıkarılan aksesuar ya da parçalar olabildiği gibi, LEGO parçaların üzerine yapılmış farklı tasarımlar da olabilir. Aşağıda bu tür kişiselleştirilmiş figür ve aksesuar yapan bazı şirketlerden örnekler bulabilirsiniz.

• Firestar Toys
• BrickWarriors
• BrickForge
• EclipseGrafx
• Outside Brick
• Citizen Brick
• Crazy Bricks
• BrickSanity

 

 

LEGO Terimler Sözlüğü yazısındaki resimleri elimden geldiğince kendim çekmeye çalıştım. Çekemediğim resimleri de çoğunlukla Brickset, Bricklink ve LEGO Şirketler Grubunun sayfalarından yürüttüm. Bunların dışında kalan resimlerin kaynakları altlarında yazıyor.